21.
|
Roczniki Filozoficzne:
Volume >
69 >
Issue: 3
Marek Pepliński
Marek Pepliński
The Hiddenness Argument and the Ground of Its Soundness
Argument z Ukrycia i Podstawa Jego Trafności
abstract |
view |
rights & permissions
The paper refers to the argument from hiddenness as presented in John Schellenberg’s book The Hiddenness Argument and the philosophical views expressed there, making this argument understandable. It is argued that conditionals (1) and (2) are not adequately grounded. Schellenberg has not shown that we have the knowledge necessary to accept the premises as true. His justifications referring to relations between people raise doubts. The paper includes an argument that Schellenberg should substantiate its key claim that God has the resources to accommodate the possible consequences of openness to a relationship with finite persons, making them compatible with the flourishing of all concerned and of any relationship that may come to exist between them. At the end of the text, I propose to treat the argument as a rejection of an anthropomorphic God.
Artykuł odwołuje się do argumentu z ukrycia przedstawionego w książce J. L. Schellenberga The Hiddenness Argument i wyrażanych tam poglądów filozoficznych, które stanowią kontekst dla zrozumienia tego argumentu. Twierdzi się tu, że przesłanki (1) i (2) argumentu nie są odpowiednio uzasadnione. Schellenberg nie wykazał, że posiadamy wiedzę niezbędną do uznania tych przesłanek za prawdziwe. Wątpliwości budzą jego uzasadnienia odnoszące się do relacji między ludźmi. Artykuł zawiera argument, że Schellenberg powinien uzasadnić swoje kluczowe twierdzenie, że Bóg dysponuje zasobami, aby pogodzić możliwe konsekwencje otwartości na relację z ograniczonymi osobami, czyniąc je kompatybilnymi z rozkwitem wszystkich zainteresowanych i wszelkich relacji, które mogą zaistnieć między nimi. Na końcu tekstu proponuję potraktować ten argument jako odrzucenie idei antropomorficznego Boga.
|
|
|
22.
|
Roczniki Filozoficzne:
Volume >
69 >
Issue: 3
J. L. Schellenberg
J. L. Schellenberg
Comments for My Colleagues
Komentarze dla Moich Kolegów
abstract |
view |
rights & permissions
In the paper, the originator of the hiddenness argument, J. L. Schellenberg, responds to papers that challenge his reasoning. In his remarks he puts an emphasis on the concept of divine love and he explains why it is not only connected to the idea of the Christian God. He also clarifies his position on ultimism.
W artykule autor argumentu z ukrycia, J. L. Schellenberg, odpowiada na teksty zawarte w niniejszym tomie, które podważają jego rozumowanie. W swoich uwagach kładzie nacisk na pojęcie miłości Bożej i wyjaśnia, dlaczego nie jest ona związana tylko z ideą chrześcijańskiego Boga. Wyjaśnia również swoje stanowisko w sprawie ultymizmu.
|
|
|
23.
|
Roczniki Filozoficzne:
Volume >
69 >
Issue: 3
Piotr Biłgorajski
Piotr Biłgorajski
Ultimism: A Philosophy That Wants to Be a Religion
Ultymizm – Filozofia, Która Chce Być Religią
abstract |
view |
rights & permissions
Ultimism is the view that there is a metaphysically and axiologically ultimate reality in relation to which it is possible to achieve the ultimate good. John Schellenberg believes that ultimism is the backbone of every religion, while the differences between religions arise from different views of what the nature of the ultimate is. Schellenberg tries to show that if there is progress in religion, then it is most reasonable to assume that we are only at the beginning of the inquiry into the ultimate. The aim of the paper is to show that epistemological and methodological objections can be raised against ultimism. It will present an epistemological argument, pointing to the cognitive limitations of imagination, and a methodological argument, questioning the feasibility of Schellenberg’s project.
Ultymizm to pogląd, wedle którego istnieje metafizycznie i aksjologicznie ostateczna rzeczywistość, w stosunku do której możliwe jest osiągnięcie ostatecznego dobra. J. L. Schellenberg uważa, że ultymizm jest podstawą każdej religii, podczas gdy różnice między religiami wynikają z różnych poglądów na to, jaka jest natura rzeczywistości ostatecznej. Schellenberg próbuje wykazać, że jeśli w religii jest postęp, to najrozsądniej jest założyć, że jesteśmy dopiero na początku badania rzeczywistości ostatecznej. Celem artykułu jest wykazanie, że można podnosić zastrzeżenia epistemologiczne i metodologiczne wobec ultymizmu. Prezentuję argument epistemologiczny, wskazujący na poznawcze ograniczenia wyobraźni, oraz argument metodologiczny, kwestionujący wykonalność projektu Schellenberga.
|
|
|
24.
|
Roczniki Filozoficzne:
Volume >
70 >
Issue: 1
William Hasker
Introduction—Sketches from an Album
|
|
|
25.
|
Roczniki Filozoficzne:
Volume >
70 >
Issue: 1
Graham Oppy
Graham Oppy
Anti-Naturalistic Arguments From Reason
Antynaturalistyczne Argumenty z Rozumu
abstract |
view |
rights & permissions
This paper discusses a wide range of anti-naturalistic argument from reason due to Balfour, Haldane, Joad, Lewis, Taylor, Moreland, Plantinga, Reppert, and Hasker. I argue that none of these arguments poses a serious challenge to naturalists who are identity theorists. Further, I argue that some of these arguments do not even pose prima facie plausible challenges to naturalism. In the concluding part of my discussion, I draw attention to some distinctive differences between Hasker’s anti-naturalistic arguments and the other anti-naturalistic arguments mentioned above.
Autor omawia wybrane antynaturalistyczne argumenty z rozumu, proponowane przez takich myślicieli, jak Balfour, Haldane, Joad, Lewis, Taylor, Moreland, Plantinga, Reppert i Hasker. Jak utrzymuje, żaden z tych argumentów nie stanowi poważnego wyzwania dla naturalistów, którzy są zwolennikami teorii identyczności. Co więcej, twierdzi, że niektóre z nich nie stanowią nawet przekonujących wyzwań dla naturalizmu wziętego w ogólności. W końcowej części tekstu autor zwraca uwagę na pewne wyraźne różnice między antynaturalistycznymi argumentami Williama Haskera a pozostałymi argumentami omawianymi w artykule.
|
|
|
26.
|
Roczniki Filozoficzne:
Volume >
70 >
Issue: 1
Stewart Goetz
Stewart Goetz
Some Musings about William Hasker’s Philosophy of Mind
Kilka Przemyśleń na Temat Filozofii Umysłu Williama Haskera
abstract |
view |
rights & permissions
While William Hasker and I for the most part broadly agree in our opposition to much of the contemporary philosophical community concerning issues in the philosophy of mind that he discusses in his book, there are nevertheless seemingly some domestic disputes between him and me about certain matters concerning the nature of events involving the self. In this paper, I will focus on two of these disagreements. The first disagreement concerns Hasker’s treatment of what is widely known today as the argument from reason and whether the events involved in our reasoning are essentially causal or teleological in nature. The second disagreement is about Hasker’s account of libertarian freedom, and whether agent causation is required to explain our free choices.
Pomimo tego, że autor zgadza się z Williamem Haskerem co do opozycji wobec wielu rozwiązań we współczesnej filozofii umysłu, istnieją między nimi pewne punkty sporne. W artykule autor omawia dwa z nich. Pierwszy dotyczy traktowania przez Haskera tego, co jest dziś powszechnie znane jako argument z rozumu, związany z zagadnieniem, czy rozumowania mają zasadniczo charakter przyczynowy czy teleologiczny. Drugi spór dotyczy poglądu Haskera na wolność libertariańską i tego, czy do wyjaśnienia naszych wolnych wyborów potrzebne jest odwołanie się do przyczynowości.
|
|
|
27.
|
Roczniki Filozoficzne:
Volume >
70 >
Issue: 1
John Martin Fischer
John Martin Fischer
An Actual-Sequence Theology
Teologia Aktualnej Sekwencji
abstract |
view |
rights & permissions
In this paper I develop a sketch of an overall theology that dispenses with “alternative-possibilities” freedom in favor of “actual-sequence” freedom. I hold that acting freely does not require freedom to do otherwise, and that acting freely is the freedom component of moral responsibility. Employing this analytical apparatus, I show how we can offer various important elements of a theology that employs only the notion of acting freely. I distinguish my approach from the important development of Open Theism by William Hasker. My view about God’s foreknowledge is in-between comprehensive foreknowledge and no foreknowledge (Open Theism).
Autor w swoim artykule szkicuje obraz ogólnej teologii, która odchodzi od koncepcji wolności jako „alternatywnych możliwości” na rzecz wolności jako „aktualnej sekwencji”. Autor odróżnia swoje podejście od rozwiniętej teorii teizmu otwartego Williama Haskera. Pogląd autora na temat Bożej przedwiedzy mieści się pomiędzy ideą pełnej przedwiedzy a ideą jej całkowitego braku (teizm otwarty).
|
|
|
28.
|
Roczniki Filozoficzne:
Volume >
70 >
Issue: 1
Katherin Rogers
Katherin Rogers
Saving Eternity (and Divine Foreknowledge and Free Will):
A Reply to Hasker
Ocalić Wieczność (Oraz Bożą Przedwiedzę i Wolną Wolę)
abstract |
view |
rights & permissions
William Hasker and I disagree over whether or not appealing to a particular understanding of divine eternity can reconcile divine foreknowledge with libertarian human freedom. Hasker argues that if God had foreknowledge of a particular future choice, that choice cannot be free with libertarian freedom. I hold, to the contrary, that, given a certain theory of time—the view that all times exist equally—it is possible to reconcile divine foreknowledge with libertarian freedom. In a recent article, “Can Eternity be Saved? A Comment on Stump and Rogers”, Hasker makes it clear that one of the fundamental disagreements between us lies in what each of us takes to be required for libertarian free will. In the present paper I outline the version of libertarianism that I find plausible, then explain how a libertarian free choice can be foreknown by God. (I call my approach “Anselmian”, in that it is based on my interpretation of the work of St. Anselm of Canterbury.) Then I will explain why Hasker finds this reconciliation unacceptable since it fails to do justice to what he takes to be required for libertarian freedom. Finally, I will argue that Hasker is wrong to insist upon his analysis of free will.
Autorka nie zgadza się z Williamem Haskerem co do tego, czy odwołując się do szczególnego rozumienia boskiej wieczności, można pogodzić ideę Bożej przedwiedzy z wolnością człowieka w ujęciu libertariańskim. Hasker twierdzi, że gdyby Bóg posiadał przedwiedzę o konkretnym przyszłym wyborze człowieka, wybór ten nie mógłby być wolny w sensie wolności libertariańskiej. Wręcz przeciwnie, autorka uważa, że biorąc pod uwagę określoną teorię czasu (pogląd, że wszystkie czasy istnieją jednocześnie) możliwe jest pogodzenie Bożej przedwiedzy z wolnością libertariańską. W swoim niedawnym artykule pt. „Can Eternity Be Saved? A Comment on Stump and Rogers”, Hasker wyjaśnia, że jednym z podstawowych obszarów braku zgody między nim i autorką jest to, co każde z nich uznaje za wymóg zaistnienia wolnej woli w ujęciu libertariańskim. W niniejszym artykule autorka przedstawia wersję libertarianizmu, którą uważa za przekonującą, a następnie wyjaśnia, w jaki sposób libertariański wolny wybór może stanowić przedmiot przedwiedzy Boga. Następnie autorka wyjaśnia, dlaczego Hasker uważa to podejście za nie do przyjęcia. Otóż nie oddaje ono sprawiedliwości temu, co on uważa za wymagane dla zaistnienia wolności libertariańskiej. Na koniec autorka podaje argumenty, które wykazują błąd Haskera w jego podejściu do analizy wolnej woli.
|
|
|
29.
|
Roczniki Filozoficzne:
Volume >
70 >
Issue: 1
Eleonore Stump
Eleonore Stump
The Openness of God:
Hasker on Eternity and Free Will
Otwartość Boga
abstract |
view |
rights & permissions
The understanding of God’s mode of existence as eternal makes a significant difference to a variety of issues in contemporary philosophy of religion, including, for instance, the apparent incompatibility of divine omniscience with human freedom. But the concept has come under attack in current philosophical discussion as inefficacious to solve the philosophical puzzles for which it seems so promising. Although Boethius in the early 6th century thought that the concept could resolve the apparent incompatibility between divine foreknowledge and human free will, some contemporary philosophers, such as William Hasker, have argued that whatever help the concept of eternity may give with that puzzle is more than vitiated by the religiously pernicious implications of the concept for notions of God’s providence and action in time. In this paper, I will examine and respond to Hasker’s arguments against the doctrine of God’s eternity.
Koncepcja sposobu istnienia Boga jako bytu wiecznego wprowadza istotną różnicę w rozpatrywaniu różnych zagadnień współczesnej filozofii religii, w tym na przykład tematu pozornej niezgodności między Boską wszechwiedzą a ludzką wolnością. Jednak w obecnej debacie filozoficznej koncepcja ta została zakwestionowana jako nieskuteczna w rozwiązaniu problemów filozoficznych, dla których została niejako powołana. Chociaż Boecjusz na początku VI wieku sądził, że może ona rozstrzygnąć problem niezgodności między boską przedwiedzą a wolną wolą człowieka, niektórzy współcześni filozofowie, tacy jak William Hasker, twierdzą, że jakiekolwiek wsparcie ze strony przyjętej koncepcji wieczności w rozstrzygnięciu tego zagadnienia ulega osłabieniu wskutek zadziałania niekorzystnych z religijnego punktu widzenia konsekwencji tej koncepcji dla takich pojęć, jak Boża opatrzność i działanie Boga w czasie. W artykule autorka analizuje i odpowiada na argumenty Williama Haskera sformułowane przeciwko doktrynie Boskiej wieczności.
|
|
|
30.
|
Roczniki Filozoficzne:
Volume >
70 >
Issue: 1
Paul Helm
Paul Helm
Divine Causation and Analogy
Boska Przyczynowość a Analogia
abstract |
view |
rights & permissions
Quentin Smith’s idea is that God being the originating cause of the universe is logically inconsistent with all extant definitions of causation, and thus logically impossible. Thus, for example the God of the Philosophers couldn’t have created the Universe, not even in both its senses, in both literal and analogical senses. The thesis is advanced by accounts of the usual views of “cause”. It is maintained these is successful. Such I shall then offer an account of divine causation of my own, and thus attempt to argue that Smith has not shown that the relation that God has to the universe is not a causal relation. Such as a Humean or that of David Lewis sense and of the “singularist” view of C. J. Ducasse would fail the analogical. And Malebranche’s “occasionalism” is surely an exception. If we turn to the other kind then it seems to be a case of “if the data are analogical-in, then the data will be that too”. Finally, it is argued that it is more productive to consider particular individual theistic powers and perfections, for these are mongrels which literality and of analogy are compounded.
Według Quentina Smitha Bóg jako przyczyna istnienia świata jest logicznie niespójny z wszystkimi znanymi definicjami przyczynowości, a zatem logicznie niemożliwy. Na przykład Bóg filozofów nie mógłby stworzyć świata ani w sensie dosłownym, ani w sensie analogicznym. Smith broni tej tezy odwołując się do typowych poglądów na temat natury „przyczyny”, i twierdzi, że ta obrona jest udana. W odpowiedzi autor przedstawia własną koncepcję przyczynowości Boskiej i próbuję pokazać, że Smithowi nie udało się dowieść, iż relacja Boga do świata nie ma charakteru przyczynowego. Autor argumentuje ponadto, że lepiej jest rozważać osobno poszczególne Boskie moce i doskonałości, ponieważ zawierają one w sobie pomieszanie dosłowności i analogiczności.
|
|
|
31.
|
Roczniki Filozoficzne:
Volume >
70 >
Issue: 1
Robert C. Koons
Robert C. Koons
Some Puzzles about Molinist Conditionals
Wybrane Problemy Molinistycznych Okresów Warunkowych
abstract |
view |
rights & permissions
William Hasker has been one of the most trenchant and insightful critics of the revival of Molinism. He has focused on the “freedom problem”, a set of challenges designed to show that Molinism does not secure a place for genuinely free human action (HASKER 1986, 1995, 1999, 2000a, 2000b, 2011). These challenges focus on a key element in the Molinist story: the counterfactual (or subjunctive) conditionals of creaturely freedom. According to Molinism, these conditionals have contingent truth-values that are knowable to God prior to His decision of what world to actualize. This divine “middle knowledge” is supposed to enable God to execute a detailed plan for world history without any loss of creaturely freedom. Hasker has argued that this middle knowledge nonetheless deprives us of the power to do otherwise than we do, a crucial element in human freedom and responsibility.
William Hasker był jednym z najbardziej stanowczych i wnikliwych krytyków odrodzenia molinizmu. Skupił się on na „problemie wolności”, czyli na grupie wyzwań, które mają pokazać, że molinizm nie pozostawia miejsca na prawdziwie wolne działanie człowieka (HASKER 1986, 1995, 1999, 2000a, 2000b, 2011). Wyzwania te koncentrują się na kluczowym elemencie narracji tego jezuickiego ruchu: kontrfaktycznych okresach warunkowych wolności stworzeń. Według molinistów, te okresy warunkowe posiadają wartości logiczne, które były znane Bogu przed jego decyzją o tym, który możliwy świat chce urzeczywistnić. Ta Boska „wiedza pośrednia” ma umożliwić Bogu realizację szczegółowego planu dla historii świata bez naruszenia wolności stworzeń. Hasker twierdził jednak, że owa wiedza pośrednia pozbawia nas zdolności do czynienia inaczej (niż czynimy), co jest przecież kluczowym elementem ludzkiej wolności i odpowiedzialności. Autor artykułu stawia sobie trzy cele. Po pierwsze, zamierza zbadać naturę okresów warunkowych wolnych decyzji stworzeń, ukazując niektóre trudności w określeniu ich zakresu i natury. Po drugie, chce rozpatrzyć konsekwencje różnych odpowiedzi na ważne pytanie, które jak dotąd nie zostało poruszone w literaturze przedmiotu: czy posiadamy kontrfaktyczną władzę nad okresami warunkowymi boskiej wolności? I po trzecie, autor chciałby zarekomendować molinistom pewną poprawkę, która pozwoli na rozwiązanie problemu wolności.
|
|
|
32.
|
Roczniki Filozoficzne:
Volume >
70 >
Issue: 1
Jacek Wojtysiak
Jacek Wojtysiak
A Bigger God and the Pre-Creation Situation:
Some Remarks Inspired by William Hasker
Większy Bóg i Sytuacja Przed Stworzeniem
abstract |
view |
rights & permissions
In the present essay, while entering into discussion with William Hasker, I addressed two divine dilemmas in “the pre-creation situation.” My considerations focused on the reasons for creating a world—the love (grace) reason and the manifestation reason—which in some way prevailed over the reasons against creating a world (the no need reason and the imperfection reason) and whose concurrence prompted the image of an (rather relatively) optimal creatable world. It turns out that the latter resembles both our world and the world suggested by Hasker’s theism. In that world, God has brought to existence both what is unworthy (thus showing his grace in a special way) and what displays high degrees of excellence (thus manifesting his glory). On this view, the eschatological conclusion of the world would be the full actualization of divine grace and of the manifestation of God. In the final part of the essay, I attempted to show that my view does not entail the rejection of the idea of divine impassibility.
W niniejszym eseju autor, dyskutując z Williamem Haskerem, rozpatruje dwa Boskie dylematy w sytuacji przed stworzeniem świata. Centralnym przedmiotem tych rozważań są racje za stworzeniem świata – racja miłości (łaski) i racja manifestacji – które jakoś przeważyły racje przeciw stworzeniu świata (rację braku potrzeby i rację niedoskonałości) i których współwystępowanie wyznaczyło obraz (raczej relatywnie) optymalnego świata do stworzenia. Okazuje się, że świat ten przypomina nasz świat oraz świat teizmu Haskera. W świecie tym Bóg powołał do istnienia zarówno to, co jest jego niegodne (okazując tak w szczególny sposób swoją łaskę), jak i to, co odznacza się wysokimi stopniami doskonałości (manifestując w ten sposób swą chwałę). Eschatologiczne zwieńczenie świata ma być przy tym pełnią realizacji łaski i manifestacji Boga. W końcowej części tekstu próbuje się uzasadnić tezę, że przedstawiona koncepcja nie wymaga odrzucenia idei Boskiej niecierpiętliwości.
|
|
|
33.
|
Roczniki Filozoficzne:
Volume >
70 >
Issue: 1
Dariusz Łukasiewicz
Dariusz Łukasiewicz
On William Hasker’s Theodicy, the Doctrine of Continuous Creation and the Nature of Morality
O Teodycei Williama Haskera, Doktrynie Ciągłego Stwarzania i Naturze Moralności
abstract |
view |
rights & permissions
In the article, I present the main assumptions of the natural-order theodicy and the free-will theodicy defended by William Hasker. Next, I pose the question of whether Hasker’s theodicies are compatible with the Christian doctrine of continuous creation accepted by Hasker himself. I consider several different ways of how the doctrine of continuous creation can be understood and the difficulties associated with them. Finally, I propose a modified conception of continuous creation and I claim that it is consistent with the main assumptions of William Hasker’s theodicies.
W artykule autor przedstawia główne założenia teodycei porządku naturalnego i teodycei wolnej woli Williama Haskera. Następnie zadaje pytanie, czy teodycea Haskera jest kompatybilna z chrześcijańską doktryną ciągłego stwarzania. Rozważa różne sposoby rozumienia pojęcia ciągłego stwarzania i związane z nimi trudności. Na końcu proponuje zmodyfikowaną koncepcję ciągłego stwarzania i stawia tezę, że jest ona zgodna z założeniami teodycei Williama Haskera.
|
|
|
34.
|
Roczniki Filozoficzne:
Volume >
70 >
Issue: 1
Joseph Jedwab
Joseph Jedwab
A Neo-Lockean Theory of the Trinity and Incarnation
Neolocke’Owska Teoria Trójcy Świętej i Wcielenia
abstract |
view |
rights & permissions
I present two problems: the logical problem of the Trinity and the metaphysical problem of Incarnation. I propose a solution to both problems: a Neo-Lockean theory of the Trinity and Incarnation, which applies a Neo-Lockean theory of personal identity to the doctrines of the Trinity and Incarnation.
W artykule autor omawia dwie kwestie: logiczne problemy dotyczące Trójcy Świętej i metafizyczny problem Wcielenia. Autor proponuje rozwiązanie obu tych problemów – neolocke’owską teorię Trójcy Świętej i Wcielenia, która stosuje neolocke’owską teorię tożsamości osoby do doktryn o Trójcy Świętej i Wcieleniu.
|
|
|
35.
|
Roczniki Filozoficzne:
Volume >
70 >
Issue: 1
William Hasker
Reply to My Friendly Critics
|
|
|
36.
|
Roczniki Filozoficzne:
Volume >
50 >
Issue: 3
Dalia Marija Stanciene
Dalia Marija Stanciene
Metaphysical Principles of Genesis
Metafizyczne zasady genezy
view |
rights & permissions
Analiza historii filozofii i nauki starożytnej Grecji pokazuje, iż problemem matematycznym było stworzenie nauki przyrodniczej. Wszelkie wysiłki w celu uczynienia z matematyki, w której centrum znajdujemy statyczne formy geometryczne, nauki wyjaśniającej zasady ruchu, zmiany, stawania się i zanikania rzeczy nie przyniosły spodziewanych rezultatów. Badacze doszli do wniosku, że widzialny świat jest raczej przedmiotem różnych poglądów, ale nie nauki (zob. np. Platon, Timajos, 29). Niemniej jednak myśl, że matematyka jest istotna dla nauk przyrodniczych, była słuszna. Księga przyrody została napisana językiem matematyki − takie jest motto fizyki New Age. Trzeba by teraz pokazać konkretnie, jak język matematyki potrafi opisać zmiany.Matematyka starożytnej Grecji nie była gotowa do wypełnienia tego zadania. Grecy mieli do wyboru albo zrezygnować z projektu tworzenia nauki przyrody, albo zbudować ja˛ na czymś innym. Arostoteles wybrał tę druga˛ możliwość. Oparł fizyke˛ na metafizyce zamiast na matematyce i stworzył pierwszą naukową teorie˛ przyrody, która obowiązywała przez stulecia, dopóki nie została zastąpiona (i to niezupełnie w sposób pokojowy) przez bardziej naukową fizykę matematyczną. Newtona ostrzeżenie brzmi: fizyka odrzuca metafizykę, odzwierciedla kolizję pomiędzy fizyką Arystotelesowską i fizyką New Age. Powstaje pytanie, czy fizyka Arystotelesa stymulowała, czy też hamowała rozwój nauk przyrodniczych. Odpowiedź na te˛ kwestie˛ winna zainteresować myślicieli katolickich ze względu na bezpośrednie powiązanie z tomizmem.
|
|
|
37.
|
Roczniki Filozoficzne:
Volume >
50 >
Issue: 3
Gintautas Vysniauskas
Gintautas Vysniauskas
Potentiality as a Source of Becoming in Aristotelian Philosophy
Potencjalność jako ź ródło stawania się w filozofii Arystotelesa
view |
rights & permissions
Z nicości nie pochodzi nic, ponieważ nicość jest niczym. A nic nie pochodzi od bytu, ponieważ byt już jest. Stąd jak moż liwe jest stawanie się oraz ginięcie? Problem ten powinni rozwiązać ci, którzy pragną zrozumieć i wyjaśnić widzialny świat, gdyż jest on pełen rzeczy, które zaczynają istnieć. Nie może istnieć nauka dotycząca zmieniających się jednostek, zatem świat genezy, natury należy pozostawić doksie. Taki też był wybór Sokratesa i Platona. Arystoteles zadecydował inaczej i stworzył pierwszą teorie˛ naukową natury, teorię dominującą przez ponad 1500 lat.Mój artykuł opiera się na refleksjach dotyczących Arystotelesowkiej fizyki i metafizyki. Najpierw wskazuję, w jaki sposób Arystoteles rozwiązał ontologiczne, logiczne i epistemologiczne trudności, zajmując się problemem genezy. Naczelnym zagadnieniem jest tu Arystotelesowskie pojęcie dynamiki jako naczelnego terminu dla rozwiązania problemu. Sam ten termin jest problemowy. Rozbija się na wiele innych kwestii, kiedy przetłumaczymy go na łacine˛ oraz inne języki, a ostatecznie staje się możliwością czynną w przeciwień stwie do biernej. To, jak się wydaje, stwarza wiele filozoficznych i teologicznych pytań. Niektóre z nich starałem się sformułować na koń cu artykułu.
|
|
|
38.
|
Roczniki Filozoficzne:
Volume >
50 >
Issue: 3
Jurate Morkuniene
Jurate Morkuniene
Openness as a Social and Philosophical Task
Otwartość jako zadanie filozoficzne i społeczne
view |
rights & permissions
Otwartość jest dzisiaj najwaz˙niejszym problemem w myśli politycznej, społecznej i filozoficznej na Litwie. Utożsamia się ją z cywilizacją zachodnią czy też „powrotem do Europy”. Definicja społeczeń stwa otwartego zawiera przede wszystkim problem społecznej tożsamości. Tożsamość społeczna z kolei oznacza poszukiwanie sposobów i możliwości, jakimi można osiągnąć społeczny rozwój i poprawę warunków życia. Obecnie zasadnicze niebezpieczeń stwo dotyczące osobowej tożsamości leży w niesprzyjających warunkach i niedorozwoju.Współczesna strategia nakierowana na zapewnienie otwartego społeczeń stwa i otwartej osobowości opierałaby się głównie na zasadzie głoszącej, iż każdy obywatel stanowi część otwartości, tj. jest aktywnym członkiem.Ewolucja od społeczeń stwa zamkniętego do otwartego wymaga od filozofii otwartości.
|
|
|
39.
|
Roczniki Filozoficzne:
Volume >
50 >
Issue: 3
Józef M. Życiński
Józef M. Życiński
Metaphysical and Epistemplogical Presuppositions in Stephen Hawking’s Interpretation of the Creation of the Universe
Metafizyczne i epistemologiczne założenia w Stephena Hawkinga ujęciu kreacji wszechświata
view |
rights & permissions
Artykuł przedstawia ewolucję poglądów Stephena Hawkinga dotyczącą kreacji wszechświata z nicości. Po przedstawieniu kosmologicznego kontekstu współczesnych koncepcji kreacji autor ukazuje kontrowersyjne tezy epistemologiczne i metafizyczne przyjęte w sposób ukryty przez Hawkinga. Ich status jest całkowicie niezależny od przyjmowanych interpretacji fizykalnych. W konsekwencji można przyjąć fizykę Hawkinga, odrzucaja˛c jego epistemologię i metafizykę.Podczas gdy na poziomie fizykalnym prace Hawkinga zawieraja˛ wiele interesujących idei, jego filozofia pozostaje arbitralna i naiwna. Można ją zastąpić znacznie bardziej krytycznym opracowaniem z zakresu filozofii, dlatego też propozycje Hawkinga dotyczące kreacji trzeba uznać za neutralne metafizycznie. W pracach późnego Hawkinga znajdujemy znacznie bardziej dojrzałe opracowania epistemologiczne. Jego słynne propozycje dotyczące stworzenia świata okazują się ostatecznie zgodne z teistyczną interpretacją kwantowej kreacji ex nihilo.
|
|
|
40.
|
Roczniki Filozoficzne:
Volume >
66 >
Issue: 1
Paul O’Grady
Paul O’Grady
Grimm Wisdom
Mądrość Według Grimma
abstract |
view |
rights & permissions
Wisdom has not been widely discussed in analytical epistemology. An interesting recent analysis comes from Stephen Grimm who argues that wisdom requires knowledge and that the traditional dichotomy between theoretical and practical wisdom doesn’t hold. I note a tension between these aspects of his work. He wishes to maintain that traditional exemplars of wisdom (such as Jesus, Buddha, Confucius) may still be termed ‘wise’ by his theory. But his knowledge condition seems to require that only a subset of those who hold conflicting views are really wise. I consider a number of possible responses to this and endorse a non-indexical contextualist approach which will allow the knowledge condition and also allow the traditional exemplars to be termed ‘wise’.
Dotychczas problematyka mądrości nie była szerzej rozważana na gruncie epistemologii analitycznej. W ostatnim czasie interesujące ujęcie tematu zaproponował Stephen Grimm, który dowodzi, że mądrość oparta jest na wiedzy oraz że tradycyjny podział na wiedzę teoretyczną i praktyczną jest nie do utrzymania. Dostrzegam pewną niespójność w tychże aspektach jego pracy. Z jednej strony chciałby utrzymywać, że tradycyjne wzorce mądrości (takie jak Jezus, Budda, Konfucjusz) mogą wciąż być określane mianem „mądrych” z punktu widzeniajego teorii. Lecz z drugiej strony, proponowany przezeń warunek bycia mądrym zdaje się zakładać, że tylko cześć tych, którzy głoszą sprzeczne ze sobą poglądy, istotnie jest mądra. Rozważam szereg możliwych rozwiązań tego problemu oraz popieram podejście kontekstualistyczne, które dopuszcza warunek wiedzy oraz pozwala tradycyjne wzorce mądrości określać mianem „mądrych”.
|
|
|