Przedmiotem tekstu są treści etyczne, jakie pojawiają się we współczesnej powieści realistycznej, modernistycznej i postmodernistycznej, a dokładniej – analiza tego, jak poetyka danej konwencji literackiej determinuje sposób ujęcia, ale i treść etycznych poglądów wyrażonych w utworze. Tekst broni tezy o etycznym zaangażowaniu modernistycznej i postmodernistycznej powieści, wbrew obiegowym opiniom, które głoszą, że są one albo amoralne (zdominowane przez postawę „sztuka dla sztuki”), albo relatywistyczne, zgodnie z duchem postmodernizmu. Analiza poetyki tych konwencji pozwala tymczasem sądzić, że każda z nich na swój własny sposób (zgodny z filozoficzną dominantą konwencji: epistemologiczną w modernizmie i ontologiczną w postmodernizmie), umożliwia podejmowanie problematyki etycznej, choć w sposób odmienny, niż miało to miejsce w konwencji realistycznej, niewątpliwie poświęcającej problematyce moralnej (zwłaszcza z zakresu etyki szczegółowej) najwięcej uwagi. Ogólne rozważania zilustrowane są studium trzech powieści Virginii Woolf, z których każda reprezentuje inną konwencję. W całej pracy przedmiotem rozważań jest treść formy (forma jest tu istotna jako sposób ukazania obrazu świata; zasadniczo pomijane są natomiast treści wyrażone w utworach w sposób nieformalny – poprzez konstrukcję świata przedstawionego czy też wprost poprzez wypowiedzi narratora, postaci itp.).

L’article analyse la théodicée de Hegel, c’est-à-dire sa façon d’argumenter l’existence de l’Absolu. Dans la première partie de son étude, l’auteur démontre le caractère différent de la connaissance religieuse et philosophique de Dieu, étudie l’attitude de Hegel par rapport au fidéisme de Jacobi, au rationalisme de Wolff et au criticisme de Kant. La deuxième partie de l’article présente l’interprétation hégélienne de trois arguments: cosmo-logique (de la contingence du monde), phy- sico-théléologique (de la finalité) et ontologique (Saint Anselme). Bien qu’adoptés en principe, ces arguments sont conçus dans l’étude dans l’esprit de la métaphysique panthéiste et idéaliste. La partie finale de l’artîcle analyse la conception hégélienne de la philosophie de l’histoire comprise comme une forme nouvelle de la théodicée; c’est un essai de transformer teo-dice en pneumato-dice. Le défaut principal de la théorie hégélienne réside dans le fait que son monisme de l’absolu rend impossible l’explication du problème du mal.