Volume 26, 2018
Ontology
Χρυσούλα Μίσχου
Pages 161-166
Προς μια oντολογική θεώρηση του μουσικού έργου
(από την ακρόαση της μουσικής στην ανάγκη ορισμού και οντολογίας του μουσικού έργου)
Στην παρούσα εισήγηση διερευνούμε την οντολογική υπόσταση του φαινομένου της μουσικής και αναπτύσσουμε προβληματισμούς σχετικά με το αν υφίσταται κάτι τέτοιο, μια που η μουσική δεν είναι εκτατή και δεν πρόκειται για φυσικό είδος. Προϋπόθεση για αυτό είναι η ύπαρξη ταυτότητας της μουσικής μέσα από την έννοια του “μουσικού έργου”. Εξετάζουμε την έννοια αυτή, έτσι όπως εμφανίζεται μέσα από τις πολιτιστικές συνθήκες και πρακτικές της εκάστοτε κοινωνίας, ως υποκείμενο αισθητικής εμπειρίας. Παρατηρούμε τις διαφορές σε σχέση με τους ήχους και τις απόψεις σχετικά με τη χρονική τοποθέτηση της απαρχής της έννοιας «μουσικό έργο» αλλά και τη σημασία της χρήσης της έννοιας αυτής ως στέρεο έδαφος για πρωτοπορίες και τομές (π.χ. το έργο “4’ 33’’” του John Cage). Βλέπουμε επίσης πώς η εμπειρία της ακρόασης και απόλαυσης της μουσικής ενέχει μεν υποκειμενική κρίση και πρόθεση, μας οδηγεί δε στην ανάγκη σύγκρισης, ταυτοποίησης και αναγνώρισης της μουσικής. Έτσι (μας οδηγεί) στην ανάγκη οντολογίας της μουσικής ως πρωταρχικό στάδιο σε κάθε σκέψη για τη μουσική και ως απαραίτητη στη συνειδητοποίηση της φύσης του μουσικού έργου, στον τρόπο ύπαρξης και στο κριτήριο ταυτότητάς του. Τέλος βλέπουμε πώς όλα αυτά οδηγούν στις θεωρίες οντολογίας του μουσικού έργου, το οποίο ως αφηρημένη ύπαρξη εξετάζεται ως “καθόλου” (πλατωνισμός και αριστοτελική θεώρηση) και ως “επιμέρους” (νομιναλισμός, τύπος-τεκμήριο και ιδεαλισμός).