Volume 8, 2018
Comparative and Intercultural Philosophy
Έλενα Αβραμίδου
Pages 233-240
Σοφός-βασιλιάς και φιλόσοφος-βασιλιάς
Συγκλίσεις και αποκλίσεις στον Κομφούκιο και Πλάτωνα
Ο Κομφούκιος (551-479 π.Χ.) και ο Πλάτων (427-347 π.Χ.) ζουν στην αποκαλούμενη “αξονική” εποχή (Γιάσπερς) και σε μια κοινωνική και πολιτική κατάσταση που παρουσιάζει αναλογίες (έντονες κοινωνικές συγκρούσεις, εμφύλιοι πόλεμοι, κρίση παραδοσιακών θεσμών, ηθική αποσύνθεση). Και οι δύο, διαπνεόμενοι από το πάθος της αρετής και της δικαιοσύνης αλλά και από το όραμα μιας καλύτερης πολιτικής οργάνωσης, εισηγούνται τους τρόπους για την αποκατάσταση της ειρήνης, της τάξης και της αρμονίας (he 和). Αναπτύσσουν έτσι μια πολιτική και ηθική θεωρία, η οποία προσβλέπει στη σύζευξη εξουσίας και γνώσης μέσω της ηθικής. Κορωνίδα του πολιτικού συστήματος που εισηγούνται συνιστούν ο σοφός-βασιλιάς (sheng ren 聖人) και ο φιλόσοφος-βασιλιάς, αντίστοιχα. Με τη θεμελίωση της εξουσίας στη γνώση, στην ηθική και στην παιδεία προτείνουν ένα μοντέλο πολιτικής διαχείρισης που, απομακρυνόμενο από το παλαιό πολιτικό παράδειγμα, εισάγει νέα δεδομένα στον τρόπο διακυβέρνησης. Παρατηρούνται ωστόσο και θεμελιώδεις διαφορές ανάμεσα στις δύο σκέψεις που έχουν να κάνουν με μια διαφορετική σύλληψη του κόσμου, η οποία, φιλοσοφικά, τίθεται σε όρους είναι/γίγνεσθαι. Αναδύονται έτσι τα κυριότερα σημεία, στα οποία ο κομφουκιανός σοφός-βασιλιάς (sheng ren聖人) διαφέρει από τον πλατωνικό φιλόσοφο-βασιλιά· σε αυτά εντοπίζονται και οι βασικές διαφορές της ελληνικής και της σινικής σκέψης γενικότερα.