Roczniki Filozoficzne

Volume 50, Issue 3, 2002

Metafizyczne zasady genezy

Analiza historii filozofii i nauki starożytnej Grecji pokazuje, iż problemem matematycznym było stworzenie nauki przyrodniczej. Wszelkie wysiłki w celu uczynienia z matematyki, w której centrum znajdujemy statyczne formy geometryczne, nauki wyjaśniającej zasady ruchu, zmiany, stawania się i zanikania rzeczy nie przyniosły spodziewanych rezultatów. Badacze doszli do wniosku, że widzialny świat jest raczej przedmiotem różnych poglądów, ale nie nauki (zob. np. Platon, Timajos, 29). Niemniej jednak myśl, że matematyka jest istotna dla nauk przyrodniczych, była słuszna. Księga przyrody została napisana językiem matematyki − takie jest motto fizyki New Age. Trzeba by teraz pokazać konkretnie, jak język matematyki potrafi opisać zmiany. Matematyka starożytnej Grecji nie była gotowa do wypełnienia tego zadania. Grecy mieli do wyboru albo zrezygnować z projektu tworzenia nauki przyrody, albo zbudować ja˛ na czymś innym. Arostoteles wybrał tę druga˛ możliwość. Oparł fizyke˛ na metafizyce zamiast na matematyce i stworzył pierwszą naukową teorie˛ przyrody, która obowiązywała przez stulecia, dopóki nie została zastąpiona (i to niezupełnie w sposób pokojowy) przez bardziej naukową fizykę matematyczną. Newtona ostrzeżenie brzmi: fizyka odrzuca metafizykę, odzwierciedla kolizję pomiędzy fizyką Arystotelesowską i fizyką New Age. Powstaje pytanie, czy fizyka Arystotelesa stymulowała, czy też hamowała rozwój nauk przyrodniczych. Odpowiedź na te˛ kwestie˛ winna zainteresować myślicieli katolickich ze względu na bezpośrednie powiązanie z tomizmem.