Already a subscriber? - Login here
Not yet a subscriber? - Subscribe here

Browse by:



Displaying: 1-14 of 14 documents

Show/Hide alternate language

artykuły poświęcone filozofii xvii wieku

1. Roczniki Filozoficzne: Volume > 63 > Issue: 1
Przemysław Gut

view |  rights & permissions | cited by
2. Roczniki Filozoficzne: Volume > 63 > Issue: 1
Zbigniew Drozdowicz
Zbigniew Drozdowicz
Conceptual Gaps in the Cartesian System
abstract | view |  rights & permissions | cited by
W artykule tym autor wskazuje zarówno na określone luki pojęciowe w systemie kartezjańskim, jak i wyjaśnia potrzebę wypełnienia tych luk – w przekonaniu autora może się to przyczynić zarówno do większej jasności wypowiedzi Kartezjusza, jak i do ich większej spójności logicznej. Szczegółowo analizuje jedynie dwa z takich pojęć, tj. metodyki i metodologii. Oba mają charakter kategorialny, ale pierwsze z nich jest ogólniejsze niż drugie. Krótko rzecz ujmując, metodyka dotyczyć może zarówno zasad poznawczych, jak i moralnych, wyznaniowych i innych jeszcze, natomiast metodologia tych reguł, które są zalecane i stosowane w którymś z tych obszarów problemowych. Autor przyjmuje również, że z metodyką mamy do czynienia wówczas, gdy mowa jest o czynnościach przygotowawczych do intelektualnego wkroczenia na każdy z tych obszarów myślenia i praktycznego postępowania i poszukujemy tych racji, które sprawiają, że to myślenie i postępowanie staje się racjonalne. Natomiast z metodologią mamy do czynienia wówczas, gdy już znajdujemy się na którymś z tych obszarów i zmierzamy – w sposób racjonalnie zaplanowany – do wytyczonych na nim celów.
3. Roczniki Filozoficzne: Volume > 63 > Issue: 1
Leszek Kopciuch
Leszek Kopciuch
The Ideas of Social Philosophy of Thomas Hobbes in the Later Theories of the Philosophy of History
abstract | view |  rights & permissions | cited by
W artykule zostały przedstawione główne motywy filozofii społecznej Thomasa Hobbesa, które były kontynuowane w późniejszych stanowiskach filozofii dziejów. Są to następujące motywy: 1) pogląd mówiący o egoistycznej i konfliktowej ludzkiej naturze oraz społecznej i historycznej roli takich uczuć jak zazdrość, współzawodnictwo, ambicja i zawiść; 2) teoria „prostej” zależności między budową ludzkiej natury a przebiegiem życia historycznego; 3) pogląd mówiący o niesamodzielności motywacji moralnych; 4) teza mówiąca o instrumentalnym charakterze rozumu. W szczególności analizowane są koncepcje Kanta, Nietzschego, Gumplowicza, Witkiewicza, Spenglera oraz Fukuyamy.
4. Roczniki Filozoficzne: Volume > 63 > Issue: 1
Krzysztof Wawrzonkowski
Krzysztof Wawrzonkowski
About the Sense Perceptions and the Adventitious Ideas in Descartes’s Philosophy
abstract | view |  rights & permissions | cited by
Artykuł ma na celu przedstawienie poglądów Kartezjusza dotyczących związków między postrzeżeniami zmysłowymi a ideami nabytymi. W związku z tym, że zagadnienia te były przez autora Medytacji opracowywane przez wiele lat i ujmowane z odmiennych perspektyw, zestawiam tutaj poszczególne ich ujęcia z najważniejszych pism. Analizy przeprowadzone są zgodnie z chronologią powstawania dzieł, dlatego autor rozpoczyna je od pism fizykalnych, przez metafizyczne i dotyczące anatomii człowieka, by skończyć na psychologicznych. Takie ujęcie tematu pozwala ukazać zmianę podejścia Kartezjusza do omawianego problemu od jego naturalistycznego stanowiska do immanentyzmu. A jednocześnie umożliwia zasygnalizowanie istnienia nieusuwalnego na gruncie jego filozofii rozdarcia między opisywanym przezeń rozciągłym fizykalnym światem a treścią umysłu.
5. Roczniki Filozoficzne: Volume > 63 > Issue: 1
Tomasz Stegliński
Tomasz Stegliński
Pierre Chanet, Polemicist and Philosopher of Instinct and Marin Cureau de la Chambre: The Story of a Dispute
abstract | view |  rights & permissions | cited by
Pierre Chanet (1603-1660) był protestanckim lekarzem i filozofem, pochodzącym z La Rochelle. W swoich badaniach zajmował się w problemem myślenia u zwierząt. Występował przeciw tradycji reprezentowanej przez Charona i Montaigne’a, która uznawała, że zwierzęta myślą, decydują i posiadają rozum. Przeciwstawiał temu poglądowi swoją koncepcję instynktu. Rozumiał go jako działanie Boga i definiował instynkt jako „działanie Przyczyny Pierwszej, która pobudza i nakierowuje wszystkie przyczyny drugie w stronę ich celu, jeżeli nie mają one naturalnych zdolności, aby do niego dotrzeć”. Polemizował z nim Marin Cureau de la Chambre (1594-1669), który również był lekarzem i filozofem. Twierdził on, że rozum nie jest jedynie własnością ludzi, ale występuje też w zachowaniach zwierząt. Tekst ukazuje główne tezy polemiki między uczonymi. Informuje ponadto, że zasadnicza różnica miedzy nimi dotyczya terminu „stwarzanie”. Chanet rozumia je jako majce stale miejsce w naturze, de la Chambre jako raz dokonane. Według Chaneta Bóg przez swój rozum, bez przerwy wspiera wszystko, co powołał do istnienia. W przyrodzie ożywionej i nieożywionej to działanie przejawia się jako instynkt. Zdaniem de la Chambre’a Bóg nie ingeruje w ten sposób.
6. Roczniki Filozoficzne: Volume > 63 > Issue: 1
Sławomir Sztajer
Sławomir Sztajer
Chomsky’s Descartes
abstract | view |  rights & permissions | cited by
Sedno artykułu stanowi postulat podjęcia badań zmierzających do rekonstrukcji dynamiki i immanentnej logiki rozwoju filozofii kartezjańskiej poprzez historyczno-teoretyczną analizę jednej z niezbadanych linii recepcji kartezjanizmu, wiodącej przez filozofię brytyjskich myślicieli minorum gentium: Arthura Colliera, Johna Norrisa, Richarda Burthogge’a etc. Przeanalizowanie poszczególnych stadiów ewolucji myśli postkartezjańskiej w ramach jednej tradycji intelektualno-kulturowej ma pozwolić na teoretyczno-historyczne ugruntowanie systemu Berkeleya (uznawanego za punkt kulminacyjny postkartezjańskiego idealizmu brytyjskiego), w nurcie szeroko rozumianej myśli kartezjańskiej, dostarczając tym samym przesłanek do ogólnych wniosków na temat logiki rozwoju systemów filozoficznych inspirowanych myślą Kartezjusza.
7. Roczniki Filozoficzne: Volume > 63 > Issue: 1
Bartosz Żukowski
Bartosz Żukowski
Between Descartes and Berkeley
abstract | view |  rights & permissions | cited by
Sedno artykułu stanowi postulat podjęcia badań zmierzających do rekonstrukcji dynamiki i immanentnej logiki rozwoju filozofii kartezjańskiej poprzez historyczno-teoretyczną analizę jednej z niezbadanych linii recepcji kartezjanizmu, wiodącej przez filozofię brytyjskich myślicieli minorum gentium: Arthura Colliera, Johna Norrisa, Richarda Burthogge’a etc. Przeanalizowanie poszczególnych stadiów ewolucji myśli postkartezjańskiej w ramach jednej tradycji intelektualno-kulturowej ma pozwolić na teoretyczno-historyczne ugruntowanie systemu Berkeleya (uznawanego za punkt kulminacyjny postkartezjańskiego idealizmu brytyjskiego), w nurcie szeroko rozumianej myśli kartezjańskiej, dostarczając tym samym przesłanek do ogólnych wniosków na temat logiki rozwoju systemów filozoficznych inspirowanych myślą Kartezjusza.

artykuły artykuły

8. Roczniki Filozoficzne: Volume > 63 > Issue: 1
Eugeniusz Wojciechowski
Eugeniusz Wojciechowski
Venn’s Syllogistic and a Certain Notational Convention
abstract | view |  rights & permissions | cited by
John Venn w Formal Logic (1881) zbudował pewien system sylogistyki, będący jedną z realizacji idei kwantyfikacji orzeczników. Interesującą rekonstrukcję tego systemu zaproponował V.I. Markin (2011) . Markin posługuje się pięcioma funktorami pierwotnymi {aa,ai,ia,ii,e}. Wyrażenia elementarne SaaP,SaiP,SiaP,SiiP oraz SeP są czytane odpowiednio: wszelkie S są wszelkimi P, wszelkie S są pewnymi P, pewne S są wszelkimi P, pewne S są pewnymi P oraz żadne S nie są P.Markin podaje aksjomatykę dla tego systemu. Proponuje też reguły translacji jego formuł na język sylogistyki klasycznej, o aksjomatyce Łukasiewicza {SaS, SiS, MaP/\SaM ε SaP, MaP/\MiS ε SiP} oraz reguły translacji odwrotnej.To sformułowanie sylogistyki Venna można uprościć przez przyjęcie konwencji notacyjnej:SφΨP / SφP/\PΨS SφP/\PΨS / SφΨP dla φ,Ψε{a,ι}.Proponowana jest nowa aksjomatyka dla sylogistyki Venna z mocnym rozumieniem zdań szczegółowo-twierdzących (SιP). Badane są związki logiczne między sylogistyką Venna (SV) i systemem Łulasiewicza (SL). Zostaje sformułowany system (SI) z mocnym rozumieniem zdań szczegółowo-twierdzących. Podany jest dowód, że systemy SI i SL są równowane.
9. Roczniki Filozoficzne: Volume > 63 > Issue: 1
Wiesław Galus
Wiesław Galus
Architecture of Consciousness
abstract | view |  rights & permissions | cited by
Celem pracy jest wskazanie na podstawowe procesy neurologiczne i biofizyczne konstytuuj ące kompleksowy model umysłu świadomego. Przedstawiono zarówno model obliczeniowy działania neuronowych pól tworzących mentalne reprezentacje rzeczywistości, jak i biologiczne koncepcje realizacji tych funkcji mózgu. Wyjaśniono motywacje ludzkiego i zwierzęcego działania. Przedstawiono koncepcje, jak powstaje świadomość oraz jak rozpoznajemy, że jesteśmy świadomi, co objaśnia także problem samoświadomości. Wskazano, że zrozumienie fenomenu świadomości usuwa antynomię teleologicznego i przyczynowego charakteru natury ludzkiej, co niweluje dualizm cielesnego i duchowego charakteru substancji tworzącej nasze umysły. W części pierwszej przedstawiono ograniczenia koncepcji obliczeniowego modelu rozpoznawania poprzez porównywanie i poszukiwanie podobieństw wzorców według Perlovsky’ego oraz wskazano na sposób rozwinięcia tej koncepcji poprzez uwzględnienie morfologii i biologicznych funkcji sieci neuronowej mózgów naturalnych. Pokazano, że neuronowe pola synaptyczne o strukturze hierarchicznej impresjonów w rozumieniu hipotezy Vadakkana mogą spełniać role neuronowych pól modelujących zaangażowanych w gówne procesy psychiczne. Zauważono, że rozszerzony w ten sposób poziom analizy funkcji mózgu w dalszym ciłgu nie pozwala na wyjaśnienie fenomenu świadomości i konieczne jest przeanalizowanie podłoża biochemicznego i molekularnego tych procesów, co zostanie przedstawione w następnych częściach pracy.

tłumaczenia

10. Roczniki Filozoficzne: Volume > 63 > Issue: 1
Rafał Krzemianowski

view |  rights & permissions | cited by

recenzje

11. Roczniki Filozoficzne: Volume > 63 > Issue: 1
Damian Maziarz

view |  rights & permissions | cited by
12. Roczniki Filozoficzne: Volume > 63 > Issue: 1
Tomasz Mamełka

view |  rights & permissions | cited by
13. Roczniki Filozoficzne: Volume > 63 > Issue: 1
Robert Puzia

view |  rights & permissions | cited by

materiały

14. Roczniki Filozoficzne: Volume > 63 > Issue: 1
Ibo van de Poel, Eulalia Smuga-Fries

view |  rights & permissions | cited by